Tiềm năng phát triển sản xuất tinh dầu ở nước ta hiện nay

Hiện nay, với việc người tiêu dùng đang có xu hướng sử dụng những hợp chất từ thiên nhiên, dẫn đến nhu cầu sử dụng tinh dầu của thế giới ngày càng tăng cao, đặc biệt là loại tinh dầu dùng trong hương trị liệu và công nghiệp mỹ phẩm. Nhu cầu tinh dầu và hương liệu thứ đang được coi là “vàng xanh”, trên thế giới tăng nhanh do người dân ngày càng có xu hướng trở về dùng những hợp chất tự nhiên. Trong khi đó, Việt Nam là một trong những nơi thuận lợi nhất để trồng một số loại cây chiết xuất tinh dầu. 

Tìm hiểu lợi thế về mỏ vàng xanh của Việt Nam

Những năm gần đây, ngành công nghiệp sản xuất tinh dầu đã du nhập vào nước ta và nhanh chóng chiếm một phần lớn trong tỉ trọng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Nguồn nguyên liệu thảo dược ở nước ta vô cùng phong phú và đa dạng, Việt Nam được xem như là mỏ “vàng xanh” của ngành công nghiệp chiết xuất tinh dầu.

Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã xuất khẩu tinh dầu thành công. Chiếm 1,16% về số lượng và 0,6% về giá trị thị phần tinh dầu toàn cầu. Điều này cho thấy ngành sản xuất và chiết xuất tinh dầu tại nước ta. Đã và đang có những chuyển biến rất tích cực và là một ngành công nghiệp vô cùng tiềm năng.

Vậy đâu là lý do khiến cho ngành công nghiệp còn khá mới mẻ này nhanh chóng leo lên được vị trí cao. Và nhận được nhiều sự quan tâm từ phía các nhà đầu tư kinh doanh, cũng như sự khuyến khích đẩy mạnh đầu tư phát triển từ phía nhà nước?

Hiện nay, với việc người tiêu dùng đang có xu hướng sử dụng những hợp chất từ thiên nhiên. Dẫn đến nhu cầu sử dụng tinh dầu của thế giới ngày càng tăng cao. Đặc biệt là loại tinh dầu dùng trong hương trị liệu và công nghiệp mỹ phẩm. Trong đó, Trung Quốc và Ấn Độ được biết đến như 2 quốc gia có thị trường tiêu dùng và xuất khẩu tinh dầu nhiều nhất thế giới. Tuy nhiên, do không có nhiều điều kiện phát triển cho các loại cây dùng để chiết xuất tinh dầu. Nên hầu hết nguồn nguyên liệu của 2 quốc gia này đều phải nhập khẩu từ nước ngoài.

Trong khi đó, với điều kiện khí hậu và đất đai vô cùng thuận lợi để trồng các loại cây chiết xuất tinh dầu. Đặc biệt là các loại cây như hương nhu, bạc hà, sả, bạch đàn, húng quế, hoắc hương, sồi,… Việt Nam mỏ “vàng xanh” của ngành chiết xuất tinh dầu. Điều mà không phải quốc gia nào cũng có được.

Theo thống kê của Hiệp Hội Tinh Dầu Việt Nam (VOCA) thì hiện nay nước ta đang có khoảng 300 loại cây có thể dùng chiết xuất tinh dầu. Và trong đó có 50 loại được sử dụng nhiều nhất. Đặc biệt, những loại cây này lại rất dễ trồng. Và không mất quá nhiều thời gian để chăm sóc cũng như ít sâu bệnh hơn các loại cây khác. Chưa kể giá trị kinh tế mà chúng mang lại vô cùng tiềm năng. Chính vì vậy mà ngành công nghiệp sản xuất và chiết xuất tinh dầu ở nước ta đang dần trở nên được quan tâm. Và chú trọng đầu tư từ phía các doanh nghiệp và Chính phủ.

Bảo vệ mỏ vàng “xanh” của quốc gia chính là góp phần thúc đẩy nền công nghiệp sản xuất tinh dầu phát triển. Làm tăng giá trị kinh tế nước nhà cũng như nhanh chóng đưa Việt Nam hội nhập vào nền kinh tế thế giới.

Vấn đề cơ bản đối với sản xuất tinh dầu hiện nay là tìm hiểu xem nhu cầu của khách hàng trong nước cũng như quốc tế và đâu là những loại tinh dầu Việt Nam đang có ưu thế mà khách hàng cần, tiếp theo đó là đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào việc chiết xuất các loại tinh dầu.

Phát hiện “mỏ vàng” là một chuyện, khai thác thế nào lại là chuyện khác. Vấn đề mấu chốt là phải tạo ra các sản phẩm đạt tiêu chuẩn hoàn toàn tự nhiên (organic). Quy trình này được thiết lập từ khâu trồng trọt, chăm bón, thu  hoạch, đến khi ra sản phẩm tinh dầu.

Tác dụng của tinh dầu trong đời sống

Tinh dầu được sử dụng trong y dược với vai trò là hoạt chất chính hoặc là chất dẫn thuốc, ngoài ra cũng được sử dụng nhiều trong mỹ phẩm, thực phẩm và công nghiệp. 

Từ xa xưa, tinh dầu đã được dùng để chữa các bệnh sưng viêm, giảm đau, các bệnh về đường tiêu hóa, giảm stress…. Các nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy tinh dầu có nhiều hoạt tính sinh học rất đáng chú ý: kháng nấm, kháng khuẩn, kháng viêm giảm đau, gây độc tế bào, chống ung thư, bảo vệ tim mạch, bảo vệ hệ thần kinh, chống côn trùng. Do đó, không có gì khó hiểu khi ngày càng có nhiều nghiên cứu về tinh dầu ứng dụng làm thuốc. Một số tác dụng điều trị bệnh của tinh dầu đã được báo cáo, như: Chống co thắt, gây chuyển bệnh (revulsive), kháng viêm, thông mũi, tăng cường miễn dịch, kháng khuẩn, chống nấm, tiêu đờm, tiêu nhầy, chống ôxi hóa, tác động đến thần kinh, giảm đau, diệt chấy giận.

Với đặc tính là chất thơm và có tác dụng kháng nấm, kháng khuẩn, chống ôxi hóa nên tinh dầu được sử dụng nhiều trong mỹ phẩm như: xà phòng, kem đánh răng, các sản phẩm tẩy rửa, nước hoa, nước thơm… Ngoài ra, nhiều tinh dầu còn có tác dụng ngăn cản UV, chống ôxi hóa rất tốt nên chúng được sử dụng trong các loại mỹ phẩm bảo vệ da ngăn cản quá trình lão hóa và chống tác hại của UV. Một số ví dụ điển hình như: dầu vừng ngăn cản 30% tia UV; dầu dừa, dầu lạc, dầu oliu, dầu hạt bông có tác dụng ngăn cản 20% tia UV. Tác dụng kháng khuẩn và kháng viêm của tinh dầu cũng đã được ứng dụng vào trong các sản phẩm kem đánh răng, nước súc miệng… vừa làm thơm miệng vừa chữa bệnh nha chu, viêm lợi.

Phương pháp chiết xuất tinh dầu tự động

Phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu tinh dầu của Việt Nam quy mô còn nhỏ và sản xuất tinh dầu theo phương pháp thủ công, thô sơ, muốn đạt tiêu chuẩn organic, phải xây dựng được vùng nguyên liệu, đầu tư thiết bị công nghiệp hiện đại giúp quá trình chiết xuất tinh dầu được đảm bảo một cách tốt nhất. Trong khi đó, Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước là phương pháp có từ lâu đời, nhiều tài liệu cho rằng, chưng cất tinh dầu đã xuất hiện từ nhiều nghìn năm trước công nguyên. Trên thực tế, trị liệu bằng tinh dầu vốn là một trong những phương pháp trị liệu của y học Vệ đà Ấn độ và các kỹ thuật chữa bệnh cổ xưa của Ai Cập. Trải qua lịch sử nhiều nghìn năm, cho đến nay, chưng cất lôi cuốn hơi nước vẫn là phương pháp chiết xuất tinh dầu hiệu quả và được áp dụng nhiều nhất.

Phương pháp lôi cuốn hơi nước dựa trên sự thẩm thấu, hòa tan, khuếch tán và lôi cuốn theo hơi nước của những hợp chất hữu cơ trong tinh dầu khi tiếp xúc với hơi nước ở nhiệt độ cao. Sự khuếch tán sẽ dễ dàng khi tế bào chứa tinh dầu trương phồng do nguyên liệu tiếp xúc với hơi nước bão hòa trong một thời gian nhất định.

Phương pháp này thường được sử dụng với các nguyên liệu có hàm lượng tinh dầu thấp hoặc các nguyên liệu có cấp phần đễ bị thủy phân như hoa hồng, sả, bạc hà... Bên cạnh đó do phương pháp này cần đến nồi chiết xuất tinh dầu được thiết kế đặc biệt nên những loại nguyên liệu thân gỗ, vỏ cây hoặc hạt… như quế, hồi.

Trường hợp mô thực vật có chứa sáp, nhựa, acid béo… thì khi chưng cất phải được thực hiện trong một thời gian dài vì những hợp chất này làm giảm áp suất hơi chung của hệ thống và làm cho sự khuếch tán trở nên khó khăn.

KAG Việt Nam là một công ty đã hoạt động trong lĩnh vực cung cấp công nghệ máy móc thiết bị cho ngành sản xuất và chế xuất tinh dầu. Với 15 năm kinh nghiệm chúng tôi đã sản xuất các thiết bị chưng cất tinh dầu. Với công nghệ tiên tiến, công suất đa dạng đáp ứng mọi nhu cầu cho các doanh nghiệp cá nhân lớn nhỏ trong nước và quốc tế.

Nồi chưng cất tinh dầu 

Sử dụng nồi chưng cất sẽ chiết xuất được hàm lượng tinh dầu nhiều hơn so với việc chưng cất tinh dầu bằng phương pháp thủ công truyền thống. Cho thấy việc dùng nồi sẽ ngưng tụ và chắt lọc được rất nhiều tinh dầu. Còn khi làm bằng thủ công dễ bay hơi và mất đi một lượng tinh dầu đáng kể. Do đó, dùng nồi chưng cất nấu thu được đến 90% lượng tinh dầu có trong nguyên liệu.Thời gian chưng cất mỗi mẻ cũng được rút ngắn thời gian còn 2-4h so với phương pháp thủ công. Được thiết kế từ inox 304 không gỉ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nâng cao năng suất làm việc cũng như chất lượng sản phẩm tinh dầu luôn được đánh giá cao hơn.