Theo dấu mùa vải thiều: chuyện đất và người Lục Ngạn

ôi đến Lục Ngạn vào một sớm đầu mùa hạ, khi sương còn vương trên những tán lá vải đang chín đỏ. Con đường uốn lượn quanh co qua những triền đồi như dẫn lối vào miền cổ tích, nơi mỗi ngọn gió đều mang theo hương ngọt dìu dịu của mật và phấn hoa. Người ta bảo, chỉở Lục Ngạn, mùa vải mới thật sự là một mùa – mùa của nắng, của người, của đất, và của tình yêu lao động lặng thầm.

Tiếng thì thầm của nắng gió trên những triền đồi

Lục Ngạn xưa chỉ là những dải đất đồi khô khát. Đất lầm lì, sỏi đá nhiều hơn cỏ, chỉ chịu mở lòng với ai thật sự yêu và hiểu nó. Rồi có những người nông dân đầu tiên đem cây vải về, ươm trong lòng đất, chăm chút như nuôi nấng như con nhà.

Đất dần đổi khác. Mỗi mùa mưa đến, những lớp đất màu mỡ phủ lên những triền đồi, đem đến sự sống và hi vọng. Giờ đây, mỗi gốc vải là một nhân chứng của thời gian – rễ cắm sâu trong đất, tán vươn rộng đón nắng, trĩu quả như gánh lấy bao công sức của người vun của bà con nơi đây.

Tôi chạm tay lên thân cây vải cổ, một sự cảm nhận đến lạ thường, nhịp tim đất đang đập, tiếng róc rách của những mạch nước ngầm đang chảy như những mạch máu của đồi núi nơi đây. Thứ nhịp điệu âm thầm mà dai dẳng, như lời thì thầm: “Cứ yêu, rồi đất sẽ đền đáp.”

Giọt mồ hôi hóa mật ngọt

Người Lục Ngạn ít nói, nhưng mỗi ánh mắt, mỗi nụ cười đều chất chứa tự hào. Tôi gặp bác Hòa – người có gần hai mươi năm gắn bó với vải thiều. Bác bảo, “Trồng vải là một nghề, nhưng giữ đất mới là đạo.”

Quả thật, người dân nơi đây không chỉ trồng cây, họ gieo niềm tin. Họ học cách làm nông sản sạch VietGAP, GlobalGAP, làm truy xuất nguồn gốc, gửi từng lô vải đi Nhật, đi Mỹ, đi khắp thế giới – nhưng vẫn giữ cho quả vải vị ngọt nguyên sơ của đất đồi quê nhà.

Và lạ thay, trong mùa vải, ong cũng tìm về. Giữa rừng hoa trắng muốt, đàn ong miệt mài hút mật, làm nên thứ mật ong hoa vải Lục Ngạn vàng óng, thanh nhẹ mà tinh khiết như nắng sớm. Mỗi giọt mật ấy là kết tinh của đất lành, hoa trái và lao động cần mẫn. Uống một ngụm mật ong vải, tôi có cảm giác như đang nếm cả linh hồn của mùa – ngọt, trong và bền bỉ.

Mùa vải – mùa của yêu thương

Tháng Sáu, cả huyện Lục Ngạn (cũ) như vào hội. Những con đường nhỏ ken đặc xe tải, giỏ tre chất đầy vải đỏ. Tiếng cười nói vang lên giữa chợ Kim Ngọc, Chợ Chũ hòa lẫn với tiếng ong vo ve trên triền đồi, thành một bản nhạc mùa vụ rộn ràng mà ấm áp.

Tôi thấy một bà cụ tóc bạc phơ ngồi lựa từng chùm vải, đôi tay run run nhưng ánh mắt vẫn sáng rực niềm vui. Gần đó, đứa bé phụ cha bốc hàng, vừa làm vừa ăn nén quả vải, miệng dính đỏ mà vẫn cười tươi. Đó chính là hạnh phúc giản dị nhất – hạnh phúc từ những điều nhỏ bé, từ giọt mồ hôi đổi lấy ngọt lành.

Ở Lục Ngạn, con người và thiên nhiên không tách rời. Vải nuôi người, vải nuôi ong, và đất ôm trọn tất cả. Mỗi mùa qua đi, mối giao hòa ấy càng thêm bền chặt – như sợi dây vô hình nối từ lòng đất lên tận bầu trời.

Lời hẹn với mùa sau

Rời Lục Ngạn, tôi ngoái lại nhìn những đồi vải đỏ rực đang lùi xa dần trong nắng. Mùi hoa, mùi mật vẫn thoang thoảng trong gió, như một lời mời dịu dàng. Tôi biết, sẽ còn quay lại – khi hoa vải nở trắng trời, khi ong lại bay lượn trên những tán cây, khi đất lại kể tiếp câu chuyện của mình.

Bởi nơi đây, mỗi mùa không chỉ là mùa thu hoạch, mà là mùa của ký ức, của niềm tin, của những con người chân chất đang viết tiếp bản trường ca mang tên “Lục Ngạn – đất và người.”